miasto Koszalin – Rokosowo

Karta pomnika

 

Miejscowość

Koszalin – Rokosowo (niem. Rogzow)

Gmina

Koszalin

Powiat

koszaliński

Obecna lokalizacja

pomnik zniszczony

Poprzednia lokalizacja

okolice dzisiejszej pętli autobusowej na ulicy Zwycięstwa

Typ pomnika

wolnostojący

Upamiętnia

– pierwotnie: mieszkańcy miejscowości polegli w I wojnie światowej

– wtórnie: brak, pomnik zniszczony

Autor

brak danych

Uroczystości związane z pomnikiem

brak danych

Zniszczony / poddany przeróbkom

zniszczony

Opis

Pomnik w dawnej wsi podmiejskiej Rokosowo, obecnie stanowiącej dzielnicę Koszalina, na skwerze. Otoczony metalowym ogrodzeniem i roślinnością, w ogrodzeniu wnęka na trójstopniowe schody prowadzące na podwyższenie. Na kamiennej podstawie prostopadłościan, otoczony czterema niskimi kolumnami. Na kolumnach zwieńczenie w postaci tympanonu z kamiennym Krzyżem Żelaznym. Między kolumnami znajdowały się tablice z nazwiskami poległych. Na przedzie inskrypcja o nieznanej treści. Kształt pomnika nawiązuje do wyglądu klasycznej świątyni greckiej.

Inskrypcje

nieznane

Elementy składowe

  • rodzaj materiału: prawdopodobnie kamień
  • zdobienia: Krzyż Żelazny

Dodatkowe / dodane tablice

brak

Bibliografia

P. Bułło, Pomniki Koszalina – Poległych mieszkańców Rokosowa w latach 1914-1918, https://sites.google.com/site/pomnikikoszalina/pomniki/p_poleglych_19141918_rokosowo [dostęp 27.03.2020]

 

stan na dzień 27.03.2020

autorka: Karolina Ćwiek-Rogalska

 

miasto Koszalin – pomnik poległym z regimentu von der Goltz

Karta pomnika

 

Miejscowość

Koszalin (niem. Köslin)

Gmina

Koszalin

Powiat

koszaliński

Obecna lokalizacja

pomnik zniszczony

Poprzednia lokalizacja

pomnik zniszczony, prawdopodobnie znajdował się w okolicy współrzędnych: 54.1890645, 16.1868797 w dzisiejszym Parku im. Książąt Pomorskich

Typ pomnika

wolnostojący

Upamiętnia

– pierwotnie: polegli w I wojnie światowej członkowie 54 regimentu von der Goltza

– wtórnie: brak, pomnik zniszczony

Autor

brak danych

Uroczystości związane z pomnikiem

Fragmenty pomnika pochodziły z wcześniejszego upamiętnienia poległych w bitwie pod Königgratzem w 1866 roku, który znajdował się koło koszalińskich koszar. Tablica z tego pomnika znajduje się w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Opisywany pomnik pochodzi z 1928 roku.

Zniszczony / poddany przeróbkom

zniszczony

Opis

Pomnik znajdował się na terenie parku miejskiego. Otoczony drobnymi kamieniami i nasadzeniami. Trójstopniowa kamienna podstawa zwieńczona metalowym Krzyżem Żelaznym. Na trzecim stopniu inskrypcja „1914-1918 / Den Helden des / Inftr.-Regts. / von der Goltz / 7 Pomm. Nr. 54.” (tłum. 1914-1918 / Bohaterom / z Regimentu Piechoty / von der Goltz / 7 Pom. Nr 54) Pomnik niezachowany.

Inskrypcje

“1914-1918 / Den Helden des / Inftr.-Regts. / von der Goltz / 7 Pomm. Nr. 54.”

Elementy składowe

  • rodzaj materiału: prawdopodobnie kamień
  • zdobienia: Krzyż Żelazny

Dodatkowe / dodane tablice

brak

Bibliografia

P. Bułło, Pomniki Koszalina – Poległych żołnierzy 54 regimentu Von der Goltz, https://sites.google.com/site/pomnikikoszalina/pomniki/p_54von_der_goltz [dostęp: 27.03.2020]

I. Skrzypek, Zapomniana “tablica pamięci”, “Rocznik koszaliński” 2013, ss. 11-18

 

stan na dzień 27.03.2020

autorka: Karolina Ćwiek-Rogalska

 

 

 

 

miasto Koszalin – pomnik poległym z Koszalina i okolicy – 1928

Karta pomnika

 

Miejscowość

Koszalin (niem. Köslin)

Gmina

Koszalin

Powiat

koszaliński

Obecna lokalizacja

pomnik zniszczony

Poprzednia lokalizacja

dzisiejszy Park Książąt Pomorskich

współrzędne: 54.1912766, 16.1853684

Typ pomnika

wolnostojący

Upamiętnia

– pierwotnie: mieszkańcy miasta polegli w I wojnie światowej

– wtórnie: na miejscu pomnika popiersie Cypriana Kamila Norwida

Autor

projekt autorstwa Friedricha Lahrsa, wykonanie Richard Hintze

Uroczystości związane z pomnikiem

plan pomnika pochodzi z 1928 roku (10-lecie zakończenia I wojny światowej), odsłonięcie w listopadzie 1928 roku, zniszczony w latach 60. XX wieku

Zniszczony / poddany przeróbkom

zniszczony

Opis

Pomnik zlokalizowany w parku miejskim. Na kamiennej podstawie wysoka, obłożona cegłami kolumna. Na każdej ścianie miecz skierowany ku górze. Na dole tablica z napisem „Stadt und Kreis Köslin / Den Helden des Weltkrieges / 1914 / 1918 / Wieder wird sein, was einst gewesen / Deutschland muss und wird genesen!“ (tłum.  Miasto i powiat Köslin / Bohaterom wojny światowej / 1914/1918 / Znów się stanie, co raz było / Niemcy muszą [wyzdrowieć] i wyzdrowieją!). Pomnik nie zachował się do dzisiaj.

Inskrypcje

„Stadt und Kreis Köslin / Den Helden des Weltkrieges / 1914 / 1918 / Wieder wird sein, was einst gewesen / Deutschland muss und wird genesen!“

Lista poległych

polegli z Koszalina wymienieni są na stronie Denkmal Projekt

Elementy składowe

  • rodzaj materiału: kamień, cegła
  • zdobienia: militarne

Dodatkowe / dodane tablice

brak – obecnie na tym miejscu znajduje się popiersie C. K. Norwida

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Szczecinie, Beratung für Kriegerehrung Kreis Köslin, vol. I, syg. 65/73/0/16.5/3986, strony nienumerowane

P. Bułło, Pomniki Koszalina – Poległych w latach 1914-1918

https://sites.google.com/site/pomnikikoszalina/pomniki/p_poleglych_19141918 [dostęp: 27.03.2020]

 

stan na dzień 27.03.2020

autorka: Karolina Ćwiek-Rogalska

przy współpracy: Małgorzata Karczewska

 

miasto Koszalin – pomnik poległym z 49 regimentu 6 dywizji piechoty

Karta pomnika

 

Miejscowość

Koszalin (niem. Köslin)

Gmina

Koszalin

Powiat

koszaliński

Obecna lokalizacja

pomnik zniszczony

Poprzednia lokalizacja

prawdopodobnie w okolicach współrzędnych: 54.1901639, 16.1914448

Typ pomnika

wolnostojący

Upamiętnia

– pierwotnie: polegli z 49 regimentu 6 pułku piechoty w I wojnie światowej

– wtórnie: brak, pomnik zniszczony

Autor

brak danych

Uroczystości związane z pomnikiem

odsłonięty w 1933 roku

Zniszczony / poddany przeróbkom

zniszczony

Opis

Pomnik zlokalizowany na dawnym placu Brauna (dzisiaj skrzyżowanie ulic Zwycięstwa i Clausiusa), upamiętniający poległych z 49 pułku piechoty. Kamienna, dwustopniowa podstawa z inskrypcją „1914-1918 / Den gefallenen Kameraden / von 6ten Pommerschen Inf. Regt. 49 / 108 Offiziere / 4822 Unteroffiziere / und Mannschaften“ (tłum. 1914-1918 / Poległym towarzyszom / z 6 Pomorskiego Pułki Piechoty, regiment 49 / 108 oficerom / 4822 podoficerom / i szeregowym). Podstawa przechodzi w kamienną rzeźbę, obrazującą umierającego żołnierza obejmowanego skrzydłami przez orła. Żołnierz w stroju z epoki.

Inskrypcje

“1914-1918 / Den gefallenen Kameraden / von 6ten Pommerschen Inf. Regt. 49 / 108 Offiziere / 4822 Unteroffiziere / und Mannschaften”

Elementy składowe

  • rodzaj materiału: prawdopodobnie kamień
  • zdobienia: orzeł

Dodatkowe / dodane tablice

brak

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Koszalinie, kolekcja pocztówek, nr 2/94

P. Bułło, Pomniki Koszalina – Poległych Żołnierzy 49 Regimentu Infanterii, https://sites.google.com/site/pomnikikoszalina/pomniki/p_poleglych_49_reg_inf [dostęp: 27.03.2020]

 

Stan na dzień 27.03.2020

Autorka: Karolina Ćwiek-Rogalska

Przy współpracy: Krzysztof Wołoszczak

 

 

Świeszyno

Karta pomnika

 

Miejscowość

Świeszyno (niem. Schwessin)

Gmina

Świeszyno

Powiat

koszaliński

Obecna lokalizacja

na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny

współrzędne: 54.12116612196351, 16.167097618686853

Poprzednia lokalizacja

prawdopodobnie tożsama z obecną

Typ pomnika

wolnostojący

Upamiętnia

– pierwotnie: mieszkańcy wsi polegli w I wojnie światowej

– wtórnie: figura maryjna

Autor

brak danych

Uroczystości związane z pomnikiem

brak danych

Zniszczony / poddany przeróbkom

poddany przeróbkom

Opis

Pomnik znajduje się za prezbiterium kościoła, między budynkiem świątyni a plebanią, frontem do drogi. Na murowanym, dwustopniowym fundamencie prostopadłościenny piedestał z wgłębieniami, pomalowany na biało, na którym wznosi się ceglany postument zwężający się ku górze, pomalowany na różowo. Pomnik wieńczy figura Matki Boskiej depczącej węża. Na cokole umieszczona jest tablica z napisem „Bóg mój i wszystko. Niepokalanej w hołdzie modlitwy i prace. Składają czciciele 1972”. Na szczycie tablicy widoczny jest krzyż na obłoku, pod którym krzyżują się ręce: jedna ubrana w habit, druga obnażona, co jest znakiem charakterystycznym dla duchowości franciszkańskiej. Oryginalnych tablic brak.

Inskrypcje

„Bóg mój i wszystko. Niepokalanej w hołdzie modlitwy i prace. Składają czciciele 1972”

Elementy składowe

  • rodzaj materiału: cegła
  • zdobienia: wtórne

Dodatkowe / dodane tablice

nowa tablica: „Bóg mój i wszystko. Niepokalanej w hołdzie modlitwy i prace. Składają czciciele 1972”

 

Pomnik znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Świeszynie.

stan na dzień 21.07.2019

autorka: Karolina Ćwiek-Rogalska

przy współpracy: Krzysztof Wołoszczak

 

 

Węgorzewo Koszalińskie

Karta pomnika

 

Miejscowość

Węgorzewo Koszalińskie (niem. Vangerow)

Gmina

Sianów

Powiat

koszaliński

Obecna lokalizacja

na terenie cmentarza wiejskiego

współrzędne: 54.199126011255885, 16.359069443834926

Poprzednia lokalizacja

prawdopodobnie tożsama z obecną

Typ pomnika

wolnostojący

Upamiętnia

– pierwotnie: mieszkańcy wsi polegli w I wojnie światowej

– wtórnie: j.w.

Autor

brak danych

Uroczystości związane z pomnikiem

brak danych

Zniszczony / poddany przeróbkom

zachowany

Opis

Pomnik na lokalnym cmentarzu, na końcu lipowej alei, obecnie stanowiący część lapidarium. Na głazie narzutowym, ustawionym na fundamencie ze zwężających się ku górze kamieni wpisanych w kwadrat, wykuta tablica z inskrypcją i listą poległych w formacie “imię – nazwisko – data dzienna i rok śmierci”. Inskrypcja o treści:

“Ihren gefallenen

Helden

1914 – 1918

die Gemeinde

Vangerow”

tłum. Swoim poległym

bohaterom

1914-1918

gmina

Vangerow [Węgorzewo]

Nad tablicą Krzyż Żelazny w otoczeniu liści dębu.

Inskrypcje

“Ihren gefallenen / Helden / 1914 – 1918 / die Gemeinde / Vangerow”

Lista poległych

po lewej:

Otto [Seckow?] 30.10.1914

Hanz [Demke?] 31.10.1914

Ernst [Jennrich?] 30.12.14

Otto Scheuneman 19.3.15

Franz [Hindeman?] 12.8.15

Ernst Schurmanz 15.8.15

[Heimholtz Vally?] 22.8.15

Wilhelm [Börtz?] 7.9.15

[nieczytelne] [Muritz?] 10.10.15

[Wilhelm Eicher?] [27?].12.15

Hermann Görs 6.7.16

[Herman Vogter?] 7.7.16

[nieczytelne] [13?].7.16

Brandenburg 6.10.16

[nieczytelne] [9?]. 11.16

po prawej:

Franz Görs 7.5.[1917?]

Otto Neubüser [?]

Otto Tutzlinski 30. [?]

Ernst Tutzlinski 18.6.17

Franz Jäcket 9.8.19[17?]

Gustav March [?]

Paul [nieczytelne] [nieczytelne]

Franz [Brnatz?] 2.10.18

Scheunemann 10.1.[1918?]

Herman Krich [nieczytelna data]

Paul [Tröder?] 21.4.1918

Willy Winker 6.6.1917

Max Tutzlinski 28.8.18

Wilhelm [Weindl?] verm.

Otto [Dubbritzki?] verm.

Elementy składowe

  • rodzaj materiału: kamień
  • zdobienia: Krzyż Żelazny

Dodatkowe / dodane tablice

brak

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Szczecinie, Beratung für Kriegerehrung Kreis Köslin, vol. I, syg. 65/73/0/16.5/3986, strony nienumerowane

 

stan na dzień 22.07.2019

autorka: Karolina Ćwiek-Rogalska