Witamy na stronie poświęconej pomnikom ku czci żołnierzy poległych i zaginionych w I wojnie światowej (niem. Kriegerdenkmäler), wznoszonych w latach 1918-1939 na terenie Pomorza Środkowego. Chodzi o część dawnego obszaru województwa koszalińskiego z lat 1975-1998.
Upamiętniani na pomnikach żołnierze, członkowie lokalnej społeczności, nie mieli wpływu na politykę państwa, które reprezentowali. Pomniki te po roku 1945, kiedy wspomniany region znalazł się w granicach państwa polskiego, były poddawane intensywnej przebudowie przez nowych osadników bądź popadały w ruinę albo były celowo niszczone.
Zwłaszcza w latach 60. XX wieku, wraz z nasileniem się akcji upamiętniających w regionie (upamiętnienia Wału Pomorskiego, Tysiąclecia Państwa Polskiego i in.) wykorzystywano je jako materiał bądź podstawę do tworzenia innych, nowych upamiętnień. Tymczasem zaś warto zauważyć, że chociaż pomniki te były przejawem lokalnego upamiętniania kwestii globalnej (I wojna światowa), powstawały według regionalnych wzorów, nierzadko twórczo wykorzystując wzory płynące z centrów kulturowych. Upamiętniały członków lokalnych społeczności.
Były istotnym elementem krajobrazu kulturowego Pomorza. Wierzymy, że społeczne ramy pamięci, które kształtowane są m.in. przez materialne wyznaczniki tejże pamięci (takie jak pomniki) poddane skatalogowaniu oraz przystępnie, w sposób popularyzujący, przeanalizowane pod kątem naukowym, pozwalają na wskazanie, jak kształtowała się i kształtuje nie tylko polska pamięć o I wojnie światowej, ale także lokalna, regionalna tożsamość osób na co dzień stykających się z pomnikami.
Zachęcamy cię do przeglądania katalogu, przeczytania komentarza popularnonaukowego, z którego dowiesz się, czym były i są pomniki poległych. Każdy pomnik posiada własną kartę, którą możesz znaleźć dzięki wyszukiwarce.
Opisaliśmy tam, gdzie się znajduje, jak wygląda, próbowaliśmy odtworzyć jego historię.
Możesz zobaczyć aktualne, a czasami archiwalne zdjęcia każdego opisanego pomnika i – jeśli się zachowała – przeczytać listę upamiętnionym na nich poległych.
