Karta pomnika
Miejscowość Biała (niem. Groß Wittfelde)
Gmina Biały Bór
Powiat szczecinecki
Obecna lokalizacja 53°50’52.9″N 16°49’51.3″E / 53.848018, 16.830912
Poprzednia lokalizacja nieznana, w okolicy
Typ pomnika wolnostojący
Upamiętnia
– pierwotnie I wojna światowa
– wtórnie (obecnie) nie ma
Autor nieznany
Uroczystości związane z pomnikiem ustawiony ponownie w 2008 roku z inicjatywy sołectwa
Zniszczony nie
Poddany przeróbkom nowa aranżacja otoczenia
Opis
W północnej części wsi przy drodze krajowej nr 20 znajduje się dawna poniemiecka nekropolia, obecnie ponownie użytkowana. Pierwotnie ewangelicki cmentarz, założony w XIX wieku jest częściowo zarośnięty, podzielony na ponownie użytkowaną część północną i niezagospodarowaną południową, z nielicznymi zachowanymi nagrobkami i szpalerami starodrzewu. Latem 2008 roku mieszkańcy wsi odnowili granitowy pomnik poświęcony mieszkańcom wsi poległym w I wojnie światowej i ustawili na cmentarzu, prawdopodobnie w pierwotnym miejscu. Niewielki monument posadowiony jest na prostopadłościennym stopniu z granitowych kostek i płyt. Ma formę granitowej steli nagrobnej zamkniętej ostrołukowo, nawiązując swoim kształtem do pocisku. Na ścianie w górnej części od strony zachodniej w technice reliefu wypukłego znajduje się dekoracja w formie hełmu niemieckiego z okresu I wojny światowej poniżej którego powieszono czarną kamienną płytę. Prostokątna płyta, która zamknięta jest w górnej części łukiem odcinkowym, zawiera inskrypcje w technice reliefu wypukłego wymieniającą poległych mieszkańców wsi. Ponadto w górnej części płyty znajduje się element ornamentalny w formie Krzyża Żelaznego i liści dębu. Na monumencie znajdują się dwie inskrypcje.
Inskrypcje
Dwie inskrypcje w języku niemieckim:
- poniżej Krzyża Żelaznego: UNSEREN IM WELTKRIEGE 1914-1918 FÜR DIE HEIMAT GEFALLENEN DEUTSCHEN BRÜDERN
tłum. NASZYM W WOJNIE ŚWIATOWEJ 1914-1918 ZA OJCZYZNĘ POLEGŁYM NIEMIECKIM BRACIOM - pod listą poległych: EHRE IHREM ANDENKEN.
tłum. CZEŚĆ ICH PAMIĘCI
Lista poległych
Mskt.Karl Bansemer verm.20.8.1914
Gefr. Franz Wruck verm. 22.8.1914
Untffz. Wilhelm Ballwanz +20.10.1914
Gard. Gren. Paul Schulz +27.04.1915
Ldwhrm. Emil Wingelsdorf +20.6.1915
Mskt. Paul Gerner + 15.7.1915
Gren. Paul Baumann +4.7.1916
Gefr. Ernst Röder +31.8.1916
Mskt. Otto Gerner +11.9.1916
Mskt. Eduard Wenzel +16.10.1916
Mskt. Reinhold Wenzel +24.12.1916
Vizfeldw. Reinhold Raddatz verm.11.5.1917
Mskt. Herbert Barz +18.5.1917
Mskt. August Raddatz +26.10.1917
Untffz. Friedrich Dittberner +21.3.1918
Kan. Fritz Michalski +11.4.1918
Gren. Paul Tesch +15.7.1918
Gren. Fritz Reske +20.7.1918
Kan.Paul Trebess +5.8.1918
Gefr. Bernhard Glashagen im Lazarett +14.5.1919
Elementy składowe
- rodzaj materiału: kamień (granit)
- zdobienia: typu wojskowego
Dodatkowe brak
stan na dzień 5.01.2020
autorzy: Michał Furmaniak i Michał Budnik
