Karta pomnika
Miejscowość
Pomierzyn (niem. Pammin)
Gmina
Kalisz Pomorski
Powiat
drawski
Obecna lokalizacja
skwer na środku wsi
współrzędne: 53.3372969, 15.8861961
Poprzednia lokalizacja
prawdopodobnie tożsama z obecną
Typ pomnika
wolnostojący
Upamiętnia
– pierwotnie: mieszkańcy wsi polegli w I wojnie światowej
– wtórnie: kapliczka Matki Boskiej
Autor
brak danych
Uroczystości związane z pomnikiem
brak danych
Zniszczony / poddany przeróbkom
poddany przeróbkom
Opis
Pomnik w formie nawiązującej do neobaroku powstał najprawdopodobniej na początku lat 20 XX wieku, obok tzw. Kaisereiche (dębu cesarskiego). Dawna mieszkanka wsi mieszkająca naprzeciwko pomnika, Margarete Spielmann (1918-2011), opowiadała, że przypomina sobie z dzieciństwa moment poświęcenia pomnika i fakt, że najbogatszy rolnik, Albert Kieseler (ojciec jednego z poległych) był jednym z prowadzących uroczystość, w trakcie której prezentował bliżej nieokreślony sztandar – był myśliwym, więc być może sztandar związku strzeleckiego. Pomnik do 1945 roku otoczony drewnianym płotkiem, z zadbanymi nasadzeniami. Po II wojnie światowej strącono orła wieńczącego monument. Na fotografiach z lat 70. widoczne są jeszcze liczne inskrypcje, w tym lista poległych (lub jej część). W późniejszych latach (pomiędzy rokiem 1977 a rokiem 1986) skuto większość napisów i wykuto wnękę od strony wiejskiego placu, gdzie umieszczono figurkę maryjną, na szczycie krzyż, dodano także tablicę z napisem „Maryjo / Królowo Polski / módl się za nami”. Prawdopodobnie krótko przed transformacją ustrojową obiekt otoczono zachowanym do dziś ogrodzeniem. Wiosną 2005 roku dokonano kolejnych zmian w wyglądzie pomnika. Skuto trzy pozostałe linijki inskrypcji, zmieniono kolor (wcześniej korona i podstawa były żółte, pozostała część biała) oraz dodano granitową tablicę.
Na starym wiejskim cmentarzu zachował się także wykuty w piaskowcu pomnik nagrobny jednego z poległych w wielkiej wojnie mieszkańców wsi, odnaleziony w 2004 roku przez autora opisu pod warstwą ziemi i liści.
Inskrypcje
„Maryjo Królowo Polski módl się za nami”
Lista poległych (niepełna)
Behling Wilhelm 07.07.1886 – 07.04.1918
Dallmann Wilhelm 01.09.1885 – 29.08.1914
Falkenburg Otto 10.01.1888 – 05.12.1917
Gähler Alber ??.??.1881 – 07.12.1916
Geitner Gustav 07.07.1893 – 30.03.1917
Grubert Emil 28.08.1895 – 04.10.1917
Hell Gustav (daty nieznane, prawdopodobnie krewny właścicieli Giżyna i Ślizna)
Johnlitz Emil 19.12.1879 – 13.02.1915 (prawdopodobnie błąd w nazwisku, we wsi mieszkała rodzina Jolitz)
Kempin Johannes ??.??.1896 – 22.07.1916
Kieseler Karl 21.04.1888 – 25.12.1914
Kundo (imię i daty nieznane, brak krewnych)
Marks Willi ??.??.1892 – 21.08.1914
Nenn Otto 01.12.1892 – 02.11.1914
Quade Willi ??.??.1892 – 21.08.1914
Splettstößer August 05.08.1894 – 12.01.1915
Splettstößer Franz (bez danych)
Splettstößer Wilhelm 08.11.1885 – 21.08.1915
Zimmermann Hermann (bez danych, brak krewnych)
Zucker Ernst ??.??.1888 – 21.03.1918 (prawdopodobnie błąd w nazwisku, we wsi mieszkała rodzina Zunker)
Historycznie z Pomierzynem związane były dwa majątki, z których również pochodzili polegli. Być może ujęto ich na pomniku w Pomierzynie:
z majątku Ślizno (Julienhof) polegli:
Bork August 05.10.1897 – ??.??.1917
Borck Hermann zm. 1971
Klingbeil Julius zm. 1918
Riese Otto zm. 14.09.1917
z majątku Jasnopole (Klarpfuhl) polegli:
Bauer Gustav zm. 1915
Schmidt Wilhelm zm. 1915
Elementy składowe
- rodzaj materiału: prawdopodobnie kamień
- zdobienia: figura maryjna, krzyż, oryginalnie orzeł
Dodatkowe / dodane tablice
tablica z napisem „Maryjo Królowo Polski módl się za nami”
stan na dzień 23.08.2019
autor: Mariusz Garbacz
przy współpracy: Karolina Ćwiek-Rogalska, Krzysztof Wołoszczak, Rafał Figiel, Wojciech Janda
